khi cơn sốt chứng khoán năm 2007 bùng nổ, ai cũng nói về cổ phiếu. từ người chạy xe ôm, cô bán hàng tạp hóa cho đến nhân viên văn phòng, tất cả đều đổ tiền vào sàn. không đầu tư là lỗ - câu nói quen thuộc vang lên ở mọi quán cà phê sáng. một năm sau, thị trường sụp đổ. nhiều người mất trắng, quay về vạch xuất phát, chỉ còn lại một nhóm nhỏ đã âm thầm rút lui từ sớm. những người đó không thông minh hơn, họ chỉ biết dừng lại để suy ngẫm. mark twain từng nói: khi bạn thấy mình đứng cùng phía với đám đông, rất có thể bạn đang đi sai hướng. trong đầu tư, đám đông thường xuất hiện ở giai đoạn cuối của chu kỳ hưng phấn. khi ai cũng nói về một cơ hội không thể thua, chính là lúc rủi ro lớn nhất đang đến gần. ngược lại, khi nỗi sợ bao trùm, đó lại là lúc những người tỉnh táo bắt đầu gom cơ hội. bài học là: đừng để cảm xúc của đám đông điều khiển túi tiền của bạn. người thành công không chạy theo xu hướng, họ quan sát - suy ngẫm - rồi hành động khác đi. trong tài chính cũng như trong cuộc sống: càng dễ hòa mình vào số đông, càng phải học cách bước chậm và nghĩ sâu. bởi đi cùng đám đông, bạn sẽ chỉ đến nơi mà mọi người dừng lại. khi thấy ai cũng đầu tư, cũng bắt trend, hãy tự hỏi mình: liệu đây là cơ hội, hay chỉ là đám đông đang reo hò trước bờ vực?