Độc quyền là sự liên minh giữa các doanh nghiệp lớn, nắm trong tay phần lớn việc sản xuất và tiêu thụ một số loại hàng hóa, có khả năng định giá cả độc quyền, nhằm thu lợi nhuận độc quyền cao. Giá cả độc quyền là giá cả do các tổ chức độc quyền áp đặt trong mua bán hàng hóa, nó bao gồm chi phí sản xuất cộng với lợi nhuận độc quyền. Do chiếm vị trí độc quyền trong sản xuất và tiêu thụ hàng hóa nên các tổ chức độc quyền định giá cả cao khi bán và giá cả thấp khi mua. Về thực chất, giá cả độc quyền vẫn dựa trên cơ sở giá trị hàng hóa, nó chỉ lên xuống xoay quanh giá trị hàng hóa. Khi bán định giá cao - độc quyền đã chiếm đoạt một phần giá trị của người mua và khi mua định giá thấp - độc quyền đã chiếm đoạt một phần giá trị của người bán. Khi xuất hiện giá cả độc quyền thì giá cả thị trường lên xuống xoay quanh giá cả độc quyền. Trong giai đoạn cạnh tranh tự do, các doanh nghiệp mua và bán hàng hóa theo giá cả sản xuất và thu được lợi nhuận bình quân. Trong giai đoạn độc quyền, các tổ chức độc quyền mua và bán hàng hóa theo giá cả độc quyền để thu được lợi nhuận độc quyền cao. Lợi nhuận độc quyền: là lợi nhuận thu được cao hơn lợi nhuận bình quân, do sự thống trị của các tổ chức độc quyền đem lại. Bộ phận cơ bản cấu thành nên lợi nhuận độc quyền vẫn là giá trị thặng dư do công nhân trong các xí nghiệp độc quyền và ngoài độc quyền tạo ra, ngoài ra trong lợi nhuận độc quyền còn có một phần giá trị do những người sản xuất nhỏ, nhân dân lao động ở các nước tư bản và các nước thuộc địa và phụ thuộc bị độc quyền chiếm đoạt trên cơ sở giá cả độc quyền.