1 Vào một buổi tối muộn cuối tháng Ba, một thiếu niên cầm khẩu súng hai nòng đi vào rừng, kê lên trán một thiếu niên khác và bóp cò. Câu chuyện này thuật lại những sự kiện đã dẫn chúng đến hành động đó. 2 Bùm-bùm-bùm-bùm-bùm. Hôm nay là một ngày thứ Sáu đầu tháng Ba tại Beartown và chưa có gì xảy ra cả. Mọi người đang háo hức chờ đợi. Ngày mai, đội trẻ của câu lạc bộ khúc côn cầu trên băng Beartown sẽ đấu trận bán kết của giải thi đấu lớn nhất cả nước dành cho lứa tuổi trẻ. Một sự kiện như thế có thể quan trọng đến cỡ nào? Ở hầu hết các nơi thì chẳng quan trọng mấy, tất nhiên rồi. Nhưng tại đây thì khác. Bùm. Bùm. Bùm-bùm-bùm. Thị trấn dậy sớm, giống như mọi ngày. Những thị trấn nhỏ cần một sự xuất phát sớm nếu muốn có một chút cơ may trên thế giới này. Những dãy xe hơi trong bãi đỗ phía ngoài nhà máy đã kịp phủ tuyết, hàng người im lặng với đôi mắt mở hé và tâm trí khép hờ chờ đến lượt ấn chiếc thẻ từ của mình vào máy điểm danh. Họ giũ bùn khỏi đôi ủng của mình, áp dụng chế độ tự lái cho mắt và tự trả lời cho giọng nói trong lúc chờ liều doping đã chọn - caffeine, nicotine hoặc đường - phát huy tác dụng và cho phép cơ thể của họ ít nhất cũng vận hành ở mức chấp nhận được cho tới phút giải lao đầu tiên. Ngoài trời, những người đi làm xa đã lên đường đến các thị trấn lớn ở phía bên kia khu rừng, những đôi găng tay của họ đập rầm rầm vào khe gió máy sưởi, kèm theo những tràng rủa xả mà người ta chỉ tuôn ra trong lúc say xỉn, hấp hối, hoặc ngồi trong một chiếc Peugeot lạnh teo vào một buổi sớm tinh mơ. Nếu giữ im lặng thì họ có thể nghe thấy từ đằng xa những âm thanh đều đặn: Bùm-bùm-bùm. Bùm. Bùm. Maya tỉnh giấc và nấn ná trên giường, gảy chiếc guitar của mình. Các vách tường trong phòng con bé được bao phủ bởi những bức vẽ bằng bút chì và vé của những buổi hòa nhạc mà nó từng tham dự tại nhiều thành phố cách xa nơi này. Maya yêu thích mọi thứ liên quan đến chiếc guitar của mình - sức nặng đè lên cơ thể, sự hồi đáp của lớp gỗ khi những đầu ngón tay gõ vào, những sợi dây đàn cứa mạnh vào da thịt. Những nốt nhạc đơn lẻ, những hợp âm êm ái - cả một trò chơi tuyệt diệu đối với Maya. Mười lăm tuổi đầu, Maya đã trải qua nhiều mối tình, nhưng guitar sẽ luôn là mối tình đầu của con bé. Âm nhạc giúp nó bằng lòng với việc sống tại cái thị trấn này, xoay xở với việc làm con gái ông giám đốc kỹ thuật của một đội khúc côn cầu trên băng rừng rú. Maya ghét khúc côn cầu, nhưng hiểu được sự đam mê của bố mình. Môn thể thao đó chắng qua cũng là một thứ nhạc cụ, chỉ là khác với món nhạc cụ của nó. Có lần mẹ Maya thủ thỉ với nó rằng: “Đừng bao giờ tin những người trong đời chẳng yêu thứ gì đến mất hết lý trí.” Mẹ nó phải lòng người đàn ông đã yêu một thị trấn si mê một môn thể thao. Đây là một thị trấn khúc côn cầu, và bất kể người ta nói gì, nó là một nơi đáng tin cậy. Bạn biết điều gì chờ đợi mình nếu sống ở đây, ngày qua ngày vẫn thế. Bùm. Beartown chẳng ở gần bất cứ cái gì. Ngay cả trên bản đồ nó cũng có vẻ dị thường. “Cứ như một gã khổng lồ cố dùng nước tiểu vẽ tên mình trên tuyết,” một số người bình phẩm như vậy. “Làm như thiên nhiên và con người đang tẩn nhau trong một cuộc chiến giành lãnh thổ,” theo cách nói của những người có đầu óc cao siêu hơn. Dù là theo cách nào thì Beartown cũng đang thua. Đã lâu lắm rồi nó không thắng được bất kỳ cái gì. Mỗi năm lại có thêm nhiều việc làm mất đi, cùng với chúng là con người, và khu rừng qua mỗi mùa lại nuốt chửng thêm một hoặc hai ngôi nhà bỏ không. Vào cái thời mà nơi này từng có một số thứ để hãnh diện, hội đồng thành phố đã dựng một tấm biển bên cạnh con đường tại lối vào thị trấn với câu khẩu hiệu phổ biến lúc bấy giờ: “BEARTOWN - CHÀO MỪNG BẠN ĐẾN!” Gió và tuyết chỉ cần vài năm để xóa đi một số nét chữ và biến nó thành “BEARTOWN - CHÀO MỪNG BẠN ĐI”. Đôi khi tình thế nơi đây giống như một luận đề triết học: nếu một thị trấn mất hút vào trong rừng mà không ai nhận thấy, thì nó có quan trọng chút nào không? Để trả lời câu hỏi này, bạn cần đi bộ vài trăm mét về phía cái hồ. Tòa nhà mà bạn trông thấy gần đó đã thay đổi rất nhiều, nhưng nó là một sân băng. Nó được xây nên bởi các công nhân nhà máy bốn thế hệ về trước, những người làm việc sáu ngày một tuần và cần thứ gì đó để trông chờ vào ngày thứ Bảy. Tất cả tình yêu mà thị trấn này có thể hâm nóng đã được lưu truyền và luôn dành trọn cho môn thể thao ấy: mặt băng, bảng biên, các đường kẻ hai màu xanh đỏ, gậy, bóng dẹt, từng gram quyết tâm và thể lực trong những cơ thể thanh xuân đang lao hết tốc lực đuổi theo trái bóng dẹt kia. Các khán đài chật kín vào mọi dịp cuối tuần, năm này qua năm khác, cho dù thành tích đội nhà đã tuột dốc theo cùng một nhịp độ với nền kinh tế của thị trấn. Có lẽ lý do chính là vì mọi người đều hy vọng rằng khi thời vận của đội bóng khởi sắc trở lại, cả thị trấn cũng sẽ được nâng lên theo. Chính bởi vậy mà những nơi như thế này luôn đặt kỳ vọng của mình vào lớp trẻ. Chúng là những người duy nhất không biết rằng mọi chuyện đã từng tốt đẹp hơn. Đôi khi điều đó là một phúc lành. Như thế họ có thể áp lên đội trẻ vẫn những giá trị mà các tiền bối đã sử dụng để xây dựng cộng đồng này: chuyên cân, chấp nhận thất bại, không phàn nàn, ngậm miệng lại và cho những tên khốn từ thành phố lớn thấy chúng ta đến từ đâu. Chẳng có gì đáng chú ý quanh đây cả. Nhưng bất cứ ai từng tới đây đều biết nó là một thị trấn khúc côn cầu. Bùm. Amat sắp tròn mười sáu tuổi. Căn buồng của thằng bé nhỏ đến nỗi nếu nằm trong một căn hộ rộng rãi tại một khu dân cư tử tế ở thành phố lớn, người ta có thể nhầm nó với tủ cất quần áo. Các vách tường phủ đầy những tấm áp phích in hình cầu thủ khúc côn cầu nhà nghề, với hai ngoại lệ. Một là tấm hình chụp chính Amat vào năm lên bảy, với đôi găng tay quá rộng và cái mũ bảo hiểm sụp xuống nửa trán, vóc người nhỏ nhất trong các cậu bé đang đứng trên băng. Hai là một tờ giấy trắng mà mẹ của nó đã ghi lên đó những lời cầu nguyện. Khi Amat chào đời, mẹ đã để nó trên ngực mình, và hai mẹ con nằm trên một chiếc giường hẹp trong một bệnh viện nhỏ xíu ở bên kia địa cầu, bơ vơ không người nương tựa. Một điều dưỡng đã thì thầm lời cầu nguyện vào tai của mẹ - nghe nói chúng đã được viết lên bức tường phía bên trên chiếc giường của Mẹ Teresa - người điều dưỡng hi vọng chúng sẽ tiếp thêm sức mạnh và hi vọng cho người mẹ đơn độc. Gần mười sáu năm sau, tờ giấy vẫn còn được dán trên vách buồng của thằng con trai. Chữ nghĩa bị lộn xộn nhưng người mẹ đã ghi lại tối đa những gì còn nhớ. Nếu con trung thực người ta có thể lừa gạt con. Hãy cứ trung thực. Nếu con tử tế người ta có thể vu khống con. Hãy cứ tử tế. Mọi điều tốt đẹp con làm hôm nay sẽ bị lãng quên vào ngày mai. Hãy cứ làm những điều tốt đẹp. Amat luôn đi ngủ với đôi giày trượt băng đặt cạnh giường. “Tội nghiệp, mẹ cháu chắc phải đau đến chết đi sống lại khi rặn cháu ra cùng với đôi giày đó,” người trông coi sân băng thường đùa giỡn như thế. Ông từng đề nghị Amat cất giày trong một cái tủ để đồ ở kho của đội bóng, nhưng thằng bé thích mang đi mang về. Nó muốn giữ đôi giày bên mình. Amat chưa bao giờ cao ngang tầm những cầu thủ khác, cũng không cơ bắp được như họ và không vung gậy mạnh bằng họ. Nhưng không một ai trong thị trấn có thể bắt kịp thằng bé. Không một ai trong bất kỳ đội bóng nào mà nó từng đối đầu có thể trượt băng nhanh bằng nó. Amat không thể giải thích được chuyện đó, vì cũng giống như khi người ta nhìn vào cây vĩ cầm - một số người chỉ thấy rất nhiều gỗ và đinh vít, trong khi số khác thấy âm nhạc. Đôi giày trượt băng chưa bao giờ cho cảm giác xa lạ đối với nó. Ngược lại, khi thằng bé xỏ chân vào một đôi giày thông thường, nó có cảm giác giống như một thủy thủ lên cạn. Những dòng chữ cuối mà mẹ của Amat ghi trong tờ giấy trên tường là: Những gì con xây dựng, người khác có thể phá. Hãy cứ xây dựng. Bởi vì xét cho cùng, nó là chuyện giữa con và thượng đế. Dẫu thế nào nó cũng không bao giờ là chuyện giữa con và bất kỳ ai khác. Ngay phía dưới chúng, được viết bằng bút sáp đỏ, với nét chữ quyết đoán của một học sinh tiểu học, là lời tuyên bố: HỌ BẢO TÔI QUÁ NHỎ CON ĐỐI VỚI KHÚC CÔN CẦU. HÃY CỨ LÀ NGƯỜI GIỎI NHẤT! Bùm. Hồi xưa đội A của Beartown - tức là trên đội trẻ một bậc - từng đứng thứ nhì ở giải hạng nhất toàn quốc. Đó là cách đây hơn hai thập niên và ba mùa giải, nhưng ngày mai Beartown sẽ lại một lần nữa đấu với những đội giỏi nhất. Vậy trận đấu của bọn trẻ có thể quan trọng đến cỡ nào? Một thị trấn có thể quan tâm đến mức nào cái trận bán kết mà một nhúm thiếu niên chơi ở một giải trẻ? Không nhiều lắm, tất nhiên rồi. Nhưng đó không phải là cái chấm nhỏ trên bản đồ mang tên Beartown này. Cách cổng chào vài trăm mét về phía nam là “khu Thượng”, một cụm nhỏ những ngôi nhà sang chảnh với tầm nhìn bao quát mặt hồ. Những người sống trên đó sở hữu siêu thị, điều hành nhà máy, hoặc đi làm những công việc ngon lành hơn ở các thị trấn lớn hơn, nơi mà đồng nghiệp của họ hay thắc mắc trong các bữa tiệc công ty rằng: “Beartown á? Sao cậu có thể sống tít tận trong rừng như thế?” Họ đáp gì đó đại loại về săn bắn và câu cá, gần gũi với thiên nhiên, nhưng giờ đây hầu hết bọn họ đang tự hỏi mình làm thế nào để... tiếp tục sống ở đây. Liệu có còn gì khác ngoài giá trị bất động sản đang tụt nhanh chẳng kém gì nhiệt độ ngoài trời. Thế rồi họ bừng tỉnh sau một tiếng bùm. Và mỉm cười.