Liệu một cuộc đời đã cống hiến trọn vẹn, đạt đến vinh quang tột đỉnh, và trở thành hình mẫu của xã hội – sau tất cả, vẫn có thể tìm thấy ý nghĩa khi mọi mục tiêu đã hoàn tất? Liệu ý nghĩa của cuộc sống có thể bền vững khi nó cuối cùng vẫn phải đối mặt với một thực tại không thể tránh khỏi: cái chết? Đây không chỉ là câu hỏi dành cho những kẻ chiến bại hay lạc lối, mà còn dành cho cả những người đã chiến thắng – và sống sót. Frieren: Pháp sư tiễn táng (Sousou no Frieren) bắt đầu ở chính điểm đó – nơi kết thúc của một thiên anh hùng ca, khi cái ác đã bị đánh bại và thế giới đã được cứu rỗi. Nhưng thay vì khép lại, câu chuyện lại mở ra: một hành trình chậm rãi, tinh tế, nơi Frieren – một pháp sư elf sống hàng thiên niên kỷ – bắt đầu đối diện với những mất mát, những ký ức đang phai mờ, và câu hỏi về một đời sống thực sự có ý nghĩa. Không còn mục tiêu lớn lao, không còn chiến công, chỉ còn thời gian – và những gì nó để lại trong tâm hồn. Tôi là một người nghiên cứu triết học, nhưng không xem triết học như một khối kiến thức trừu tượng. Với tôi, triết học phải gắn liền với thực tại, phải soi sáng được cuộc sống con người. Những khảo luận, dù hàn lâm hay sâu sắc đến đâu, nếu không thể giúp con người sống tốt hơn – thì cũng chỉ là những mảnh giấy lộn vô nghĩa. Chính vì vậy, trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu tới bạn đọc các tư tưởng triết học hiện sinh của những triết gia như Heidegger, Camus, Sartre... – những người đã chất vấn về cái chết, tự do và sự vô nghĩa – được khéo léo lồng ghép trong những tình tiết nhỏ bé nhưng đầy ám ảnh của Frieren. Mục tiêu sau cùng là góp phần khơi dậy trong mỗi chúng ta một sự trân trọng với ký ức, và một khát vọng đi tìm giá trị đích thực cho đời sống. Bộ truyện là một tác phẩm triết học dưới lớp vỏ Fantasy , nơi thời gian, ký ức và ý nghĩa cuộc sống đan xen như ba sợi chỉ dẫn dắt hành trình nhân tính của một sinh vật bất tử. Chính trong sự tương phản giữa cái nhìn vĩnh cửu và đời người hữu hạn, Frieren đã đặt ra những chất vấn sâu sắc về cách chúng ta cảm nhận, ghi nhớ và định nghĩa cuộc sống của chính mình. Tóm tắt cốt truyện (cho người chưa xem anime hoặc đọc manga) Trước khi đi sâu vào những chiều kích triết học của "Frieren – Pháp sư tiễn táng" (Sousou no Frieren), việc phác họa bối cảnh và hành trình độc đáo của nhân vật chính là điều cần thiết để độc giả có thể dễ dàng theo dõi những phân tích sau đây. Câu chuyện mở đầu một cách khác thường: không phải trước hay trong một cuộc chiến vĩ đại, mà là sau khi tổ đội anh hùng – bao gồm pháp sư elf Frieren, anh hùng loài người Himmel, tu sĩ Heiter và chiến binh người lùn Eisen – đã hoàn thành sứ mệnh tiêu diệt Quỷ Vương và mang lại hòa bình cho thế giới. Đối với Frieren, một sinh vật có tuổi thọ kéo dài hàng thiên niên kỷ, chuyến phiêu lưu mười năm cùng đồng đội chỉ như một khoảnh khắc thoáng qua, một phần nhỏ bé trong dòng chảy thời gian dường như vô tận của cô. Tuy nhiên, nhiều thập kỷ sau, khi Frieren chứng kiến những người bạn con người của mình già yếu và lần lượt từ giã cõi đời – đặc biệt là cái chết của Himmel, người anh hùng mà cô hết mực kính trọng – một nỗi nuối tiếc sâu sắc và một nhận thức mới đã thức tỉnh trong cô. Frieren đau đớn nhận ra rằng, với tri giác thời gian quá khác biệt của mình, cô đã vô tình bỏ lỡ vô vàn cơ hội để thực sự thấu hiểu, chia sẻ và trân trọng những người đã cùng mình vào sinh ra tử trong những năm tháng quý giá của cuộc đời họ. Chính từ sự hối tiếc muộn màng này, một hành trình mới, một cuộc "phiêu lưu" nội tâm và chiêm nghiệm đã bắt đầu. Frieren quyết định lên đường, không phải để chống lại một kẻ thù hữu hình, mà để tái khám phá những ký ức đã qua, để học cách cảm nhận sâu sắc hơn về tình cảm con người, và để kết nối lại với di sản tinh thần của những người bạn đã khuất, nhất là Himmel. Cuộc du hành của cô thường men theo dấu chân của cuộc phiêu lưu năm xưa, tìm đến những vùng đất mang đậm kỷ niệm, hay hướng tới những mục tiêu mang ý nghĩa biểu tượng như Aureole – nơi được cho là linh hồn người chết yên nghỉ. Đồng hành cùng cô trên chặng đường mới này là những người bạn trẻ tuổi, pháp sư tập sự loài người Fern (đệ tử của Heiter) và chiến binh trẻ tuổi Stark (đệ tử của Eisen). Qua những tương tác thường nhật, những thử thách nhỏ bé và những cuộc gặp gỡ trên đường, Frieren – vị pháp sư tưởng chừng lãnh đạm và có phần xa cách – dần dà học được cách trân quý từng khoảnh khắc, thấu hiểu sự hữu hạn của kiếp người, và tìm thấy những ý nghĩa mới, bình dị mà sâu sắc, trong cuộc đời dài dằng dặc của chính mình. Chương 1: Thời Gian – Sự Vô Thường và Nhận Thức Cái Chết Frieren: Pháp sư tiễn táng mở đầu bằng một nghịch lý: kết thúc của một thiên anh hùng ca lại là khởi đầu cho hành trình chiêm nghiệm về thời gian và cái chết. Tác phẩm vượt khỏi quy ước của thể loại kỳ ảo, mở ra một không gian suy tư sâu sắc về hiện hữu. Trong đó, sự đối lập trong cách cảm nhận thời gian giữa Frieren – một sinh vật bất tử – và con người hữu hạn trở thành trụ cột triết học. Khi soi chiếu dưới ánh sáng của triết học hiện sinh, đặc biệt là tư tưởng “hiện hữu hướng về cái chết” (Sein zum Tode) của Heidegger, khoảng cách tri giác ấy không chỉ lý giải cho quá trình phát triển nội tâm của Frieren, mà còn làm nổi bật tính mong manh và quý giá của từng khoảnh khắc sống. Tri giác thời gian của Frieren, với tư cách là một elf đã sống qua hàng ngàn năm, mang một đặc tính dị biệt, gần như không thể tương thông trọn vẹn với trải nghiệm của con người. Đối với cô, những khoảng thời gian mà con người coi là một phần đời đáng kể – một thập kỷ, nửa thế kỷ – chỉ tựa như những khoảnh khắc lướt qua, "một chút" không đáng kể trong dòng chảy miên viễn của sự tồn tại cá nhân. Điều này được minh chứng rõ nét qua những lần Frieren ngỏ ý thực hiện các nhiệm vụ thu thập ma thuật kéo dài hàng chục năm mà không mảy may suy tính đến quỹ thời gian eo hẹp của những người bạn đồng hành, hay sự ngạc nhiên của cô trước những thay đổi nhanh chóng của cảnh vật và con người chỉ sau vài thập kỷ xa cách. Thậm chí, quá trình lão hóa của Himmel, người anh hùng mà cô từng kề vai sát cánh, ban đầu cũng không đủ để lay động sâu sắc nhận thức của Frieren về sự hữu hạn. Hệ quả trực tiếp của lối tri giác thời gian này là một sự xa cách nhất định trong cảm xúc và một sự thiếu vắng tính cấp bách trong việc kiến tạo và đào sâu các mối quan hệ. Frieren ban đầu không cảm nhận được sự thôi thúc phải nắm bắt, phải thấu hiểu trọn vẹn những người xung quanh mình, bởi lẽ trong tiềm thức của một sinh vật trường tồn, "thời gian vẫn còn rất nhiều." Ngược lại, trải nghiệm của con người trong "Frieren," cũng như trong chính thực tại của chúng ta, luôn bị quy định và định hình bởi ý thức về sự hữu hạn của đời mình. Martin Heidegger, trong tác phẩm "Sein und Zeit" (Hiện hữu và Thời gian), đã khai triển khái niệm "Sein zum Tode" (hiện hữu hướng về cái chết) như một cấu trúc nền tảng của Dasein (hiện hữu người). Theo Heidegger, việc con người là một hữu thể (Hữu thể, theo nghĩa đơn giản, là tất cả những gì đang tồn tại. Nhưng trong triết học hiện sinh – đặc biệt theo Heidegger – con người là một loại hữu thể đặc biệt, vì con người không chỉ “tồn tại” mà còn ý thức được sự tồn tại đó, biết rằng mình sẽ chết, và chính vì thế mà đi tìm ý nghĩa cho cuộc sống của mình)-sẽ-chết không phải là một sự thật bi quan đơn thuần, mà chính là điều kiện tiên quyết cho một cuộc sống đích thực (eigentlich). Chỉ khi đối diện và chấp nhận tính hữu hạn của bản thân, con người mới có thể thoát khỏi trạng thái sống "vô bản sắc" (uneigentlich) của "Người ta" (das Man), để tự do lựa chọn và chịu trách nhiệm cho những khả thể của riêng mình, từ đó tạo nên ý nghĩa cho sự tồn tại. Trong "Frieren", các nhân vật con người như Himmel, Heiter, và Eisen, mỗi người một cách, đều phản chiếu tư tưởng này. Himmel, với khao khát cháy bỏng được ghi nhớ, với những hành động quả cảm và nỗ lực không ngừng để tạo nên những kỷ niệm đẹp đẽ, chính là một minh chứng cho việc sống một cuộc đời trọn vẹn và có ý hướng trước ngưỡng cửa của cái chết. Anh không trốn tránh sự hữu hạn, mà biến nó thành động lực để theo đuổi những giá trị mà anh tin tưởng. Heiter, khi đối mặt với tuổi già và bệnh tật, vẫn cố gắng hoàn thành trách nhiệm cuối cùng là chăm sóc và tìm một người thầy cho Fern, thể hiện sự quan tâm và ý thức về di sản tinh thần mình để lại. Frieren, với nhận thức thời gian trải dài của mình, ban đầu đứng bên lề trải nghiệm hiện sinh này, khó lòng thấu hiểu được sự cấp bách và những lựa chọn mang tính quyết định của những người bạn hữu hạn.