eng
competition

Text Practice Mode

Lão Hạc - Nam Cao - (phần 1)

created Apr 5th 2015, 05:54 by


6


Rating

2284 words
10 completed
00:00
Lão Hạc thổi cái mồi rơm, châm đóm. Tôi đã thông điếu bỏ thuốc rồi. Tôi mời lão hút trước. Nhưng lão không nghe...
 
- Ông giáo hút trước đi.
 
Lão đưa đóm cho tôi...
 
- Tôi xin cụ...
 
tôi cầm lấy đóm, vo viên một điếu. Tôi rít một hơi xong, thông điếu rồi mới đặt vào lòng lão. Lão bỏ thuốc, nhưng chưa hút vội. Lão cầm lấy đóm, gạt tàn, bảo:
 
- lẽ tôi bán con chó đấy, ông giáo ạ!
 
Lão đặt xe điếu, hút. Tôi vừa thở khói, vừa đôi mắt của người say, nhìn lão, nhìn để làm ra vẻ chú ý đến câu nói của lão đó thôi. Thật ra thì trong lòng tôi rất dửng dưng. Tôi nghe câu ấy đã nhàm rồi. Tôi lại biết rằng: lão nói nói để đấy thôi; chẳng bao giờ lão bán đâu. Vả lại, bán thật nữa thì đã sao? Làm quái một con chó lão vẻ băn khoăn quá thế...
 
Lão hút xong, đặt xe điếu cuống, quay ra ngoài, thở khói. Sau một điếu thuốc lào, óc người ta dại đi trong một nỗi đê nhẹ nhõm. Lão Hạc ngồi lặng lẽ, hưởng chút khoái lạc con con ấy. Tôi cũng ngồi lặng lẽ. Tôi nghĩ đến mấy quyển sách quý của tôi. Hồi bị ốm nặng Sài Gòn tôi bán gần hết cả áo quần, nhưng vẫn không chịu bán cho ai một quyển. Ốm dậy, tôi về quê, hành chỉ vẻn vẹn một cái va-ly đựng toàn những sách. Ôi những quyển sách rất nâng niu! Tôi đã nguyện giữ chúng suốt đời, để lưu lại cái kỷ niệm một thời chăm chỉ, hăng hái tin tưởng đầy những say đẹp cao vọng: mỗi lần mở một quyển ra, chưa kịp đọc dòng nào, tôi đã thấy bừng lên trong lòng tôi như một rạng đông, cái hình ảnh tuổi hai mươi trong trẻo, biết yêu biết ghét... Nhưng đời người ta không chỉ khổ một lần. Mỗi lần cùng đường đất sinh nhai, bán hết mọi thứ rồi, tôi lại phải bán đi một ít sách của tôi. Sau cùng chỉ còn năm quyển, tôi nhất định, phải chết cũng không chịu bán. Ấy thế tôi cũng bán! Mới cách đây hơn một tháng thôi, đứa con nhỏ của tôi bị chứng lỵ gần kiệt sức... Không! Lão Hạc ơi! Ta quyền giữ cho ta một đâu? Lão quý con chó vàng của lão đã thấm vào đâu với tôi quý năm quyển sách của tôi...
 
Tôi nghĩ thầm trong bụng thế. Còn lão Hạc, lão nghĩ gì? Đột nhiên lão bảo tôi:
 
- Này! Thằng cháu nhà tôi, đến một năm nay, chẳng giấy đấy, ông giáo ạ!
 
À! Thì ra lão đang nghĩ đến thằng con lão. đi cao su năm sáu năm rồi. Hồi tôi mới về, đã hết một hạn công-ta. Lão Hạc, đem thư của sang, mượn tôi xem. Nhưng xin đăng thêm một hạn nữa... Lão vội cắt nghĩa cho tôi hiểu tại sao lão đang nói chuyện con chó, lại nhảy vọt sang chuyện thằng con như vậy:
 
- Con chó của cháu mua đấy chứ!... mua về nuôi, định để đến lúc cưới vợ thì giết thịt...
 
Ấy! Sự đời lại cứ thường như vậy đấy. Người ta đã định rồi chẳng bao giờ người ta làm được. Hai đứa nhau lắm. Bố mẹ đứa con gái biết vậy, nên cũng bằng lòng gả. Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượu... cả cưới nữa thì mất đến cứng hai trăm bạc. Lão Hạc không lo được. Ý thằng con lão, thì muốn bán vườn, cố lo cho bằng được. Nhưng lão không cho bán. Ai lại bán vườn đi lấy vợ? Vả lại bán vườn đi, thì cưới vợ về, đâu? Với lại, nói cho cùng nữa, nếu đằng nhà gái họ cứ khăng khăng đòi như vậy, thì dẫu bán vườn đi cũng không đủ cưới. Lão Hạc biết vậy đấy, nhưng cũng không dám xẵng. Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên hãy dằn lòng bỏ đám này, để rồi gắng lại ít lâu, xem đám nào khác nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu sợ?... Lạy trời lạy đất! cũng thằng khá, thấy bố nói thế thì thôi ngay, không đả động đến việc cưới xin nữa. Nhưng vẻ buồn. lão biết vẫn theo đuổi con kia mãi. Lão thương con lắm. Nhưng biết làm sao được?... Tháng mười năm ấy, con kia đi lấy chồng; lấy con trai một ông phó lý, nhà của. Thằng con lão sinh phẫn chí. Ngay mấy hôm sau, ra tỉnh đến sở mộ phu, đưa thẻ, giấy xin đi làm đồn điền cao su...
 
Lão rân rấn nước mắt, bảo tôi:
 
- Trước khi đi, còn cho tôi ba đồng bạc, ông giáo ạ! Chả biết gửi thẻ xong, vay trước được mấy đồng, đưa về cho tôi ba đồng. đưa cho tôi ba đồng bảo: “Con biếu thầy ba đồng để thỉnh thoảng thầy ăn quà; xưa nay con nhà mãi cũng không nuôi được bữa nào, thì con đi cũng chẳng phải lo; thầy bòn vườn đất với làm thuê làm mướn thêm cho người ta thế nào cũng đủ ăn; con đi chuyến này cố chí làm ăn, bao giờ bạc trăm con mới về, không tiền, sống khổ sống sở cái làng này, nhục lắm!...”. Tôi chỉ còn biết khóc, chứ còn biết làm sao được nữa? Thẻ của nó, người ta giữ. Hình của nó, người ta chụp rồi. lại đã lấy tiền của người ta. người của người ta rồi, chứ đâu còn con tôi?...
 
*
 
* *
 
Lão Hạc ơi! Bây giờ thì tôi hiểu tại sao lão không muốn bán con chó vàng của lão. Lão chỉ còn một mình để làm khuây. Vợ lão chết rồi. Con lão đi bằn bặt. Già rồi ngày cũng như đêm, chỉ thui thủi một mình thì ai chả phải buồn? Những lúc buồn, con chó làm bạn thì cũng đỡ buồn một chút. Lão gọi cậu Vàng như một hiếm hoi gọi đứa con cầu tự. Thỉnh thoảng không việc làm, lão lại bắt rận cho hay đem ra ao tắm. Lão cho ăn cơm trong một cái bát như một nhà giàu. Lão ăn lão cũng chia cho cùng ăn. Những buổi tối, khi lão uống rượu, thì ngồi dưới chân. Lão cứ nhắm vài miếng lại gắp cho một miếng như người ta gắp thức ăn cho con trẻ. Rồi lão chửi yêu nó, lão nói với như nói với một đứa cháu về bố nó. Lão bảo thế này:
 
- Cậu nhớ bố cậu không? Hả cậu Vàng? Bố cậu lâu lắm không thư về. Bố cậu đi lẽ được đến ba năm rồi đấy... Hơn ba năm... đến ngót bốn năm... Không biết cuối năm nay bố cậu về không? về, cưới vợ, thì giết cậu. Liệu hồn cậu đấy!
 
Con chó vẫn hếch mõm lên nhìn, chẳng lộ một vẻ gì; lão lừ mắt nhìn trừng trừng vào mắt nó, to tiếng dọa:
 
- giết mày đấy! Mày biết không? Ông cho thì bỏ bố!
 
Con chó tưởng chủ mắng, vẫy đuôi mừng, để lấy lại lòng chủ. Lão Hạc nạt to hơn nữa:
 
- Mừng à? Vẫy đuôi à? Vẫy đuôi thì cũng giết! Cho cậu chết!
 
Thấy lão sừng sộ quá, con chó vừa vẫy đuôi, vừa chực lảng. Nhưng lão vội nắm lấy nó, ôm đầu nó, đập nhè nhẹ vào lưng dấu dí:
 
- À không! À không! Không giết cậu Vàng đâu nhỉ!... Cậu Vàng của ông ngoan lắm! Ông không cho giết... Ông để cậu Vàng ông nuôi...
 
Lão buông ra để nhấc chén, ghé lên môi uống. Lão ngẩn mặt ra một chút, rồi bỗng nhiên thở dài. Rồi lão lẩm bẩm tính. Đấy lão tính tiền bòn vườn của con...
 
Sau khi thằng con đi, lão tự hỏi rằng: “Cái vườn của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ cố thắt lưng buộc bụng, sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thức còn rẻ cả... Của mẹ tậu, thì hưởng. Lớp trước đòi bán, ta không cho bán ta ý giữ cho nó, chứ phải giữ để ta ăn đâu? không tiền cưới vợ, phẫn chí bước ra đi, thì đến lúc tiền để lấy vợ, mới chịu về. Ta bòn vườn của nó, cũng nên để ra cho nó; đến lúc về, nếu không đủ tiền cưới vợ thì ta thêm vào với nó, nếu đủ tiền cưới vợ, thì ta cho vợ chồng để chút vốn làm ăn...”. Lão tự bảo lão như thế, lão làm đúng như thế. Lão làm thuê kiếm ăn. Hoa lợi của khu vườn được bao nhiêu, lão để riêng ra. Lão chắc mẩm thế nào đến lúc con lão về, lão cũng được một trăm đồng bạc...
 
Lão lắc đầu chán nản, bảo tôi:
 
- Ấy thế bây giờ hết nhẵn, ông giáo ạ! Tôi chỉ ốm một trận đấy thôi. Một trận đúng hai tháng, mười tám ngày, ông giáo ạ! Hai tháng mười tám ngày đã không làm ra được một xu, lại còn thuốc, lại còn ăn... Ông thử tính ra xem bao nhiêu tiền vào đấy?...
 
Sau trận ốm, lão yếu người đi ghê lắm. Những công việc nặng không làm được nữa. Làng mất sợi, nghề vải đảnh phải bỏ. Đàn rỗi rãi nhiều. Còn việc nhẹ nào, họ tranh nhau làm mất cả. Lão Hạc không việc. Rồi lại bão. Hoa mầu bị phá sạch sành sanh. Từ ngày bão đến nay, vườn lão chưa một bán. Gạo thì cứ kém mãi đi. Một lão với một con chó mỗi ngày ba hào gạo, gia sự vẫn còn đói deo đói dắt...
 
- Thì ra cậu Vàng cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi ông giáo ạ. Mỗi ngày cậu ấy ăn thế, bỏ rẻ cũng mất hào rưỡi, hai hào đấy. Cứ mãi thế này thì tôi lấy tiền đâu nuôi được? cho cậu ấy ăn ít thì cậu ấy gày đi, bán hụt tiền, phải hoài không? Bây giờ cậu ấy béo trùng trục, mua đắt, người ta cũng thích...
 
Lão ngắt lại một chút, rồi tắc lưỡi:
 
- Thôi thì bán phắt đi! Đỡ được đồng nào, hay đồng ấy. Bây giờ tiêu một xu cũng tiêu vào tiền của cháu. Tiêu lắm chỉ chết nó. Tôi bây giờ làm được đâu?
 
*
 
* *
 
Hôm sau lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão báo ngay:
 
- Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!
 
- Cụ bán rồi?
 
- Bán rồi? Họ vừa bắt xong.
 
Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu đôi mắt lão ầng ậng nước, tôi muốn ôm choàng lấy lão òa lên khóc. Bây giờ thì tôi không xót năm quyển sách của tôi quá như trước nữa. Tôi chỉ ái ngại cho lão Hạc. Tôi hỏi cho chuyện:
 
- Thế cho bắt à?
 
Mặt lão đột nhiên co dúm lại. Những vết nhăn lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...
 
- Khốn nạn... Ông giáo ơi! biết đâu! thấy tôi gọi về thì chạy ngay về, vẫy đuôi mừng. Tôi cho ăn cơm. đang ăn thì thằng Mục nấp trong nhà, ngay đằng sau nó, tóm lấy hai cẳng sau dốc ngược lên. Cứ thế thằng Mục với thằng Xiên, hai thằng chúng chỉ loay hoay một lúc đã trói chặt cả bốn chân lại. Bấy giờ cu cậu mới biết cu cậu chết! Này! Ông giáo ạ! Cái giống cũng khôn! cứ làm in như trách tôi; kêu ư ử, nhìn tôi như muốn bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn với lão như thế lão xử với tôi như thế này?”. Thì ra tôi già bằng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó, không ngờ tôi nỡ tâm lừa nó!
 
Tôi an ủi lão:
 
- Cụ cứ tưởng thế đấy chứ chả hiểu đâu! Vả lại ai nuôi chó chả bán hay giết thịt? Ta giết chính hóa kiếp cho đấy, hóa kiếp để cho làm kiếp khác.

saving score / loading statistics ...